18 september 2025
De bezetting is illegaal
De Israëlische bezetting van Palestina is illegaal en moet uiterlijk 18 september 2025 zijn beëindigd.
Dat had allang moeten gebeuren en is nu ook de eis van het Internationaal Gerechtshof en de Verenigde Naties. Alles wat de bezetting in stand houdt, is in strijd met het recht.
Toch gaat Nederland door met (wapen)handel en diplomatieke steun aan Israël. Nederland is daarmee medeverantwoordelijk voor zeer ernstige mensenrechtenschendingen.
Wij eisen – net als het Internationaal Gerechtshof – dat Nederland onmiddellijk stopt met steun aan de Israëlische bezetting en Palestina erkent als staat.
Wat eisen we?
Wij volgen de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof van 14 juli 2024 en de Resolutie van de Algemene Vergadering van de VN die stelt dat de uitspraak uiterlijk 18 september 2025 moet zijn uitgevoerd.
Hier moet Nederland aan voldoen en zich voor inzetten:
Stop de bezetting
Israël moet zich volledig terugtrekken uit Palestina. Alle Israëlische aanwezigheid daar is illegaal en moet worden beëindigd. De nog altijd uitbreidende bezetting – ongehinderde roof en verwoesting van Palestijns land - is de grondoorzaak van de huidige situatie in Palestina-Israël en moet dus zo snel mogelijk weggenomen worden.
Wat zegt het Hof?
Uitleg
Het Internationaal Gerechtshof is van oordeel dat Israëls aanwezigheid in de bezette Palestijnse gebieden (de Westelijke Jordaanoever, Oost-Jeruzalem en de Gazastrook) illegaal is. Israël moet zich volledig terugtrekken en alle nederzettingen ontmantelen (§267).
Het Hof baseert dit op het internationaal recht, waaronder het Vierde Verdrag van Genève, internationale mensenrechtenverdragen en het internationaal gewoonterecht. Israël schendt deze normen door zijn blijvende controle, onder meer via gewelddadige landinname en grootschalige exploitatie van natuurlijke hulpbronnen (§133, §179).
Het Hof stelt bovendien dat de bezetting neerkomt op apartheid, zoals gedefinieerd in artikel 3 van het Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van rassendiscriminatie. Israëlische wetgeving en beleid zorgen voor bijna volledige scheiding tussen Israëlische kolonisten en Palestijnen. Zowel fysiek, door Palestijnen in enclaves te segregeren als juridisch, door verschillende rechtsregimes op Palestijnen en kolonisten toe te passen (§226-229).
De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft in een Resolutie bepaald dat Israël zich uiterlijk op 18 september 2025 moet terugtrekken. Alle VN-lidstaten, waaronder Nederland, zijn verplicht de illegale situatie niet te erkennen en bij te dragen aan beëindiging van de bezetting.
Erken Palestina
Palestijnen hebben recht op een eigen land waar ze zelf de baas zijn. Nederland vindt dat dit pas kan als Israël daar goedkeuring voor geeft in onderhandelingen. Dat is in strijd met de uitspraak van het Gerechtshof.
Wat zegt het Hof?
Uitleg
De erkenning van Palestina als onafhankelijke staat volgt uit het recht op zelfbeschikking van het Palestijnse volk, zoals bevestigd door het Internationaal Gerechtshof (§275, §283). Staten zijn verplicht dit recht actief te respecteren en ondersteunen. Dit recht is vastgelegd in het VN-Handvest en de beide Internationale Verdragen inzake burgerrechten (IVBPR) en economische, sociale en culturele rechten (IVESCR). Het houdt in dat het Palestijnse volk zelf zijn politieke organisatie mag bepalen, een regering mag kiezen en een eigen staat mag oprichten op zijn grondgebied.
Het Hof benadrukt dat deze verplichting erga omnes geldt: alle staten, inclusief Nederland, hebben een juridische verantwoordelijkheid om dit recht te beschermen (§232, §233).
Het Nederlandse argument om Palestina niet te erkennen, omdat Israël daar bezwaar tegen maakt, is in strijd met deze internationale verplichting. Het recht op zelfbeschikking is een dwingende norm van internationaal recht (jus cogens) en kan dus niet van onderhandelingen afhankelijk worden gemaakt (§233).
Boycot Israël
Handel die bijdraagt aan het in stand houden van de illegale bezetting moet actief worden tegengegaan, stelt het Internationaal Gerechtshof. Omdat Israël het onderscheid tussen eigen grondgebied en nederzettingen in de praktijk en in wetgeving grotendeels heeft opgeheven, en veel Israëlische bedrijven actief zijn in en profiteren van illegale nederzettingen, kan alleen een volledige boycot van Israël voldoen aan de opdracht van het Hof.
Wat zegt het Hof?
Meer uitleg
Israël maakt in de praktijk geen (duidelijk) onderscheid tussen zijn eigen grondgebied en de bezette Palestijnse gebieden. Dit komt onder andere doordat Israël zijn eigen wetgeving toepast in deze gebieden, hoewel dit volgens het internationaal recht – zoals het Vierde Verdrag van Genève en meerdere VN-resoluties – verboden is.
Het Internationaal Gerechtshof oordeelt dat staten verplicht zijn onderscheid te maken tussen hun betrekkingen met Israël op internationaal erkend grondgebied en in de bezette gebieden (§278). Aangezien Israël zelf dit onderscheid wettelijk verbiedt, terwijl andere staten verplicht zijn het juist wél te maken, kan het voor staten praktisch onmogelijk worden om handel te drijven met Israël zonder bij te dragen aan de illegale situatie.
Nederland is volgens het internationaal recht verplicht om geen steun te verlenen aan de bezetting en moet actief voorkomen dat het daaraan bijdraagt (§279). Op dit moment laat Nederland handel met nederzettingen toe en bevordert het economische samenwerking met Israëlische bedrijven, ook wanneer die in bezet gebied actief zijn.
Een vreedzame boycot is een krachtig middel om aan te geven dat structurele schendingen van het internationaal recht niet zonder gevolgen mogen blijven. Het was ook een succesvol middel voor het beëindigen van de apartheid in Zuid-Afrika.
Wapenembargo
De illegale bezetting van Palestina wordt in stand gehouden door het Israëlische bezettingsleger en de Israëlische wapenindustrie. Wapens worden als 'battle tested' verkocht. Getest dus, op Palestijnen. Volgens het Internationaal Gerechtshof is het staten verboden om op welke manier dan ook bij te dragen aan de instandhouding van de bezetting.
Wat zegt het Hof?
Meer uitleg
Het Hof benadrukt dat staten een positieve plicht hebben om geen steun te verlenen aan illegale situaties en actief bij te dragen aan het beëindigen daarvan. Dit volgt uit het internationaal gewoonterecht, onder meer vastgelegd in de artikelen over staatsaansprakelijkheid (ARSIWA) en artikel 1 van het Vierde Verdrag van Genève.
Daar komt bij dat het Israëlische leger zich, met behulp van haar wapens, schuldig maakt aan de meest gruwelijke oorlogsmisdaden, zoals het opzettelijk aanvallen van burgers, medische voorzieningen en civiele infrastructuur. Deze feiten zijn gedocumenteerd in talloze VN-rapporten en worden momenteel onderzocht door het Internationaal Strafhof.
Staten mogen niet alleen zelf geen oorlogsmisdaden plegen of mensenrechten schenden, maar ook anderen daar niet toe in staat stellen. Wanneer sprake is van ernstige schendingen van dwingend internationaal recht – zoals in de bezette Palestijnse gebieden – mogen staten geen wapens leveren, geen militaire samenwerking aangaan en geen politieke steun verlenen.
Nederland is medeverantwoordelijk voor de instandhouding van de illegale bezetting en moet haar positieve plicht nakomen om dergelijke schendingen te helpen beëindigen. Dit wordt mogelijk door een volledig wapenembargo.
Herstelbetalingen voor Palestijnen
Israël heeft op grote schaal Palestijns eigendom en land verwoest en geroofd. Volgens het Internationaal Gerechtshof moet dit waar mogelijk worden teruggegeven, en anders worden gecompenseerd.
Wat zegt het Hof?
Meer uitleg
Israël heeft in de afgelopen decennia aanzienlijke schade toegebracht aan de Palestijnse bevolking, waaronder verwoesting van eigendommen en grootschalige onteigening. Volgens het Internationaal Gerechtshof is Israël vanwege zijn illegale handelingen verplicht volledige schadevergoeding te bieden aan alle betrokkenen (§269), conform de regels van het internationaal recht.
Waar mogelijk moet Israël de situatie herstellen, bijvoorbeeld door het teruggeven van sinds 1967 in beslag genomen land en goederen. Indien herstel in natura niet mogelijk is, moet dit worden gecompenseerd met financiële herstelbetalingen. Deze vergoeding kan bestaan uit compensatie voor vernietigde woningen en landbouwgrond, terugbetalingen voor het onrechtmatig gebruik van natuurlijke hulpbronnen, en schadevergoeding aan individuen die slachtoffer zijn geworden van mensenrechtenschendingen.
Daarnaast oordeelt het Hof dat Palestijnen recht hebben op onvoorwaardelijke terugkeer naar hun grondgebied en dat Israël verplicht is de bestaande nederzettingen te ontruimen en alle kolonisten uit de bezette gebieden terug te trekken (§270).
Sancties
De gehele internationale rechtsorde wankelt als we accepteren dat de illegale bezetting in stand blijft en de genocide aanhoudt. Daarom zijn sancties nu nodig.
Wat zegt het Hof?
Meer uitleg
Het internationaal recht moet worden gehandhaafd wanneer staten zich er niet aan houden. Sancties zijn daarbij een gebruikelijk en geaccepteerd middel, zoals Nederland die nu tegen Rusland worden inzet.
Het structurele falen van veel staten om deze verplichting na te komen, draagt eraan bij dat Israël het internationaal recht systematisch blijft schenden, waaronder het plegen van oorlogsmisdaden. Dit structurele falen is ook de grondoorzaak van de situatie die heeft kunnen uitgroeien tot een genocide en andere grove mensenrechtenschendingen.
Nederland heeft een grondwettelijke verplichting om de internationale rechtsorde te bevorderen. Het bijdragen aan de handhaving van het internationaal recht en het, binnen zijn mogelijkheden, helpen beëindigen van schendingen daarvan vormen het absolute minimum dat van Nederland verwacht mag worden.
Het Internationaal Gerechtshof en de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties hebben duidelijk gemaakt dat staten zelf verantwoordelijk zijn voor het bepalen van de modaliteiten waarmee zij hun internationale verplichtingen naleven. Nu het aanspreken van Israël al decennialang zonder resultaat is gebleven, is tijd geworden om over te gaan tot sancties.
Deze sancties kunnen onder meer bestaan uit een militair embargo, het verbreken van diplomatieke en economische relaties, het opleggen van gerichte sancties aan verantwoordelijke politieke leiders, en het stopzetten van academische en institutionele samenwerking.
Veelgestelde vragen
Waarom voert The Rights Forum campagne voor het einde van de bezetting?
Omdat de bezetting de grondoorzaak is van het geweld, de ongelijkheid en de aanhoudende mensenrechtenschendingen in Palestina en Israël. Zolang de bezetting voortduurt is gerechtigheid, vrijheid en veiligheid voor Palestijnen – en uiteindelijk ook voor Israëli's – onmogelijk.
The Rights Forum wil bijdragen aan een rechtvaardige en duurzame oplossing, gebaseerd op internationaal recht. Door campagne te voeren, eisen wij dat Nederland zijn verantwoordelijkheid neemt, de bezetting niet langer faciliteert, en actief werkt aan de beëindiging ervan.
Ook heeft de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof – die bevestigt dat de bezetting illegaal is en moet eindigen –in de Nederlandse media weinig aandacht gekregen.
Wat is een mede-eiser?
The Rights Forum bouwt aan een brede beweging om de eisen van het Internationaal Gerechtshof kracht bij te zetten richting 18 september 2025.
Als mede-eiser:
- eis je van politiek Den Haag dat ze zich inzet om de illegale bezetting te beëindigen;
- ontvang je als eerste informatie over rechtszaken die The Rights Forum voert;
- houden we je op de hoogte van acties in aanloop naar de deadline van 18 september 2025.
Geen zorgen: als mede-eiser zit je nergens aan vast. Het juridische werk nemen wij voor onze rekening!
Waarom is de bezetting van Palestina illegaal?
Zoals bevestigd in het advies van het Internationaal Gerechtshof, is de bezetting van Palestina door Israël in strijd met het internationaal recht en dus illegaal. Sinds de Zesdaagse Oorlog van 1967 bezet Israël gebieden buiten de overeengekomen grenzen, zoals de Westelijke Jordaanoever, Oost-Jeruzalem en Gaza.
Dit is in strijd met het Vierde Verdrag van Genève (1949), dat bepaalt dat een land geen grondgebied mag verkrijgen door middel van oorlog. Ook verbiedt het de overbrenging van de eigen bevolking naar bezet gebied — precies wat Israël doet door nederzettingen te bouwen. Israëlische kolonisten nemen met hulp van het leger land van Palestijnen in, vaak met geweld.
Palestijnen worden uit hun huizen verdreven, hun woningen vernield, en hun toegang tot natuurlijke hulpbronnen belemmerd. Ze leven onder strenge bewegingsbeperkingen, terwijl kolonisten hun gang kunnen gaan. Ook VN-Veiligheidsraadresolutie 242 (1967) stelt dat Israël zich moet terugtrekken uit bezet gebied. Israël negeert het recht systematisch — en het Westen, waaronder Nederland, laat het gebeuren.
Waarom is de datum van 18 september 2025 belangrijk?
Het Internationaal Gerechtshof bracht zijn advies uit op verzoek van de Algemene Vergadering van de VN (AVVN). In september 2024 nam de AVVN een resolutie aan die dit advies verwelkomde en Israël opriep om zich per direct aan het internationaal recht te houden en zich terug te trekken uit de bezette gebieden.
Die resolutie, gesteund door 124 staten, stelde dat de bezetting binnen een jaar (dus op 18 september 2025) moest zijn beëindigd. Nederland onthield zich van stemming.
Is de uitspraak van het Hof bindend?
De uitspraak is een 'adviserende opinie' en geen bindende uitspraak zoals bij een geschil. Maar dat maakt het niet minder belangrijk. Het Internationaal Gerechtshof is het hoogste rechtsorgaan ter wereld en zijn opinies geven aan hoe het internationaal recht moet worden geïnterpreteerd. Landen kunnen ervoor kiezen zich er niet aan te houden (zoals Israël doet), maar handelen dan wel in strijd met het internationaal recht.
Neemt Nederland dan helemaal geen stappen?
Af en toe horen we mooie woorden uit Den Haag, maar die worden nooit omgezet in daden. Nederland vroeg de EU recent weer om verder onderzoek naar mensenrechtenschendingen – maar dat is niet meer dan een vertragingstactiek. De feiten liggen allang op tafel. Ook de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof heeft Nederland genegeerd.
Ondertussen investeert Nederland in de Israëlische wapenindustrie, ondersteunt het de economische ontwikkeling van illegale nederzettingen en biedt het Israël diplomatieke steun in de VN.
Nederland zaait zelfs twijfel over de uitvoering van arrestatiebevelen tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en voormalig minister van Defensie Yoav Gallant, en weigert het Internationaal Strafhof effectief te beschermen tegen Israëlische sabotage en spionage.
Waarom moet Nederland ingrijpen?
Omdat het onze plicht is. Artikel 90 van de Grondwet verplicht de Nederlandse regering om de internationale rechtsorde te bevorderen.
Dat betekent: mensenrechten respecteren, internationaal humanitair recht naleven, en verdragen uitvoeren. Nederland schendt deze plicht door Israëlische misdaden te gedogen.
Daarnaast verplicht het Genocideverdrag staten om genocide te voorkomen en te bestraffen. Ook Nederland. Door militaire en economische samenwerking met Israël voort te zetten, komt Nederland deze plicht niet na.
Het huidige beleid is onverenigbaar met het internationaal recht.
Heeft Israël niet het recht zichzelf te verdedigen?
Dat argument geldt niet voor een bezettende macht. Hetzelfde excuus gebruikt Rusland in Oekraïne en dat accepteert Nederland ook niet.
Het Internationaal Gerechtshof verwierp dit argument ook al in een adviesopinie uit 2004 (§139). Israël bezet Palestina en kan zich dus niet op 'zelfverdediging' beroepen om geweld tegen de bezette bevolking te rechtvaardigen.
Volgens artikel 51 van het VN-Handvest mag een staat zich verdedigen bij een aanval door een andere staat. Maar als de 'dreiging' komt vanuit een gebied dat bezet is door die staat, gaat dat niet op, aldus het Hof.
Het internationaal recht heeft toch helemaal geen effect?
Helaas is er geen internationale 'politie' die het internationaal recht afdwingt. Maar dat betekent niet dat het recht niets doet.
Internationaal recht stelt grenzen aan geweld en misdaden. Het biedt slachtoffers en staten een basis om in te grijpen.
Er zijn voorbeelden waar internationaal recht effect had: sancties tegen apartheid in Zuid-Afrika, het Joegoslavië-tribunaal, en ook recente procedures bij het Internationaal Strafhof (ICC).
Het recht krijgt kracht door mensen en staten die het inzetten. En het ontwikkelt zich: het kan juist een middel zijn voor de Palestijnse zaak, mits gesteund door politieke wil en druk vanuit de samenleving.
Is Israël een democratische rechtsstaat?
Nee. Israël is voor ongeveer zes miljoen Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza een militaire dictatuur.
Palestijnen mogen bijvoorbeeld alleen stemmen op de Palestijnse Autoriteit, die nauwelijks zeggenschap heeft. Feitelijke macht ligt bij het Israëlische leger. Palestijnen binnen Israël hebben stemrecht, maar zijn tweederangsburgers en worden structureel gediscrimineerd.
Israël maakt zich schuldig aan apartheid en rassenscheiding – misdaden tegen de menselijkheid, zoals ook door het Internationaal Gerechtshof erkend. Apartheid is natuurlijk fundamenteel tegenstrijdig met een democratie.
Palestijnen hebben ook geen toegang tot onafhankelijke rechtspraak, worden berecht in militaire rechtbanken, vaak met kolonisten als rechters. Er is ook geen persvrijheid: militaire censuur bepaalt wat wel en niet gepubliceerd mag worden. Palestijnse journalisten worden structureel gevangen gezet of vermoord – zonder gevolgen voor de daders.
Wordt Israël niet al te vaak door de VN veroordeeld?
Klopt. Er zijn talloze VN-resoluties aangenomen die Israël oproepen zich aan het internationaal recht te houden.
Zoals Resolutie 242 uit 1967 en recent de resolutie van 18 september 2024, die Israël opdraagt de bezetting te beëindigen. Ook de aanvraag aan het Internationaal Gerechtshof, gesteund door meer dan 50 landen, laat zien dat de wereld Israël tot verantwoording wil roepen.
Maar Israël negeert al deze resoluties. Als het land wil dat er minder veroordelingen uit de VN komen, dan moet het zich simpelweg aan het recht houden.
Waarom houdt The Rights Forum zich alleen bezig met Palestina en Israël?
Wij focussen op Palestina en Israël omdat:
- Nederland actief bijdraagt aan de schendingen van Palestijnse rechten en als 'bondgenoot van Israël' een grote rol zou kunnen spelen in het stoppen daarvan;
- onze Grondwet Nederland verplicht de internationale rechtsorde te bevorderen, wat in het geval van Palestina-Israël overduidelijk niet gebeurt;
- mensenrechten universeel zijn, en wij het belangrijk vinden om op te komen voor wie structureel onderdrukt wordt — zeker als Nederland daaraan bijdraagt.