Zwarte Lijst

Verantwoording: De bedrijven en instellingen die door ons aan deze lijst zijn toegevoegd, zijn voornamelijk gebaseerd op onderzoek en rapporten van de de VN, Who Profits, Amnesty International, Pax, Investico, Follow the Money en de coalitie Don’t Buy Into Occupation, waar The Rights Forum ook onderdeel van is.

Plicht Nederlandse overheid

Nederland heeft als verdragsstaat onder het Genocideverdrag en het internationaal recht de juridische plicht om genocide te voorkomen en niet bij te dragen aan internationale misdrijven. Het Internationaal Gerechtshof bevestigde in Bosnië v. Servië dat een staat medeplichtig kan zijn aan genocide als zij, terwijl zij kennis heeft van een ernstig risico, toch steun blijft verlenen aan de daders en zo genocide mogelijk maakt of faciliteert.
In januari 2024 oordeelde het Internationaal Gerechtshof bovendien in Zuid-Afrika v. Israël dat er een “plausibel risico op genocide” bestaat tegen Palestijnen in Gaza. Vanaf dat moment zijn derde staten – waaronder Nederland – juridisch verplicht actie te ondernemen om genocide te voorkomen. Toch blijft Nederland economische, diplomatieke en militaire samenwerking met Israël faciliteren. Omdat de Nederlandse overheid haar plichten niet nakomt, roepen wij daarom burgers op om bedrijven en financiële instellingen zelf ter verantwoording te roepen – bedrijven die anders onder toezicht van de staat hadden moeten staan.

Investeren in oorlogsmisdrijven

Nederland is wereldwijd de grootste buitenlandse investeerder in Israël, bleek uit onderzoek van SOMO. Ondanks het oordeel van het Internationaal Gerechtshof blijft Nederland handelen met en investeren in illegale Israëlische nederzettingen – nederzettingen die in strijd zijn met het internationaal recht en vallen onder de vierde Geneefse Conventie als oorlogsmisdrijf. Onderzoek van The Rights Forum en SOMO toont aan dat het Nederlandse ‘ontmoedigingsbeleid’ volledig faalt. Sterker nog: de Nederlandse ambassade in Tel Aviv gedoogt en stimuleert nederzettingenhandel soms zelfs actief, en ondermijnt daarmee internationaal recht.

Terwijl Palestijnen in bezet gebied te maken krijgen met structurele landonteigening, waterapartheid, honderden controleposten en voortdurende uitbreiding van nederzettingen, profiteren kolonisten van subsidies, belastingvoordelen en exclusieve infrastructuur. ‘Financiële prikkels maken het voor bedrijven veel winstgevender om in nederzettingen te opereren dan binnen de internationaal erkende grenzen van Israël.’, stelde een recent rapport ‘Trading with Illegal Settlements’. Dit is de economie van bezetting, inmiddels door VN-rapporteur Francesca Albanese terecht omschreven als een “economie van genocide”.

Verantwoordelijkheid bedrijven

Niet alleen staten, maar ook bedrijven en financiële instellingen hebben juridische verplichtingen onder internationaal recht. Volgens artikel VI van het Genocideverdrag kunnen ook “personen” strafrechtelijk aansprakelijk zijn voor genocide – daaronder vallen bedrijfseigenaren, bestuurders en managers. Volgens de kaders van UN Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGP’s) en OESO-richtlijnen hebben bedrijven de verantwoordelijkheid om geen directe of indirecte bijdrage te leveren aan mensenrechtenschendingen of internationale misdrijven. In situaties van oorlog, bezetting of grootschalig geweld geldt een nog strengere norm, benadrukte ook de VN-Speciale Rapporteur in juni. Toch blijven Nederlandse en Europese bedrijven en banken winst maken uit bezetting, apartheid en genocide.

Zolang de Nederlandse overheid weigert bedrijven aan te spreken op hun medeplichtigheid, moeten wij dit zelf doen. De onderstaande lijst laat zien welke bedrijven en instellingen direct of indirect bijdragen aan Israëlische oorlogsmisdaden, apartheid en bezetting. Daarom publiceren we naast deze lijst ook een actiebrief die direct kan worden gestuurd naar deze bedrijven om hen nogmaals te wijzen op hun juridische aansprakelijkheid en zorgplicht.